Zapalenie spojówek – przyczyny i objawy reakcji zapalnej

W zapaleniu spojówek (łacińska nazwa to inflammatio) naczynia krwionośne silnie wypełniają się krwią powodując zaczerwienienie oraz obrzęk samego oka, łącznie z powieką, pojawia się także obfite łzawienie. Miejsca ujścia gruczołów łojowych i gruczołów łzowych, a także potowych znajdujące się w spojówce odpowiadają za regulację produkcji wydzieliny.

Zapalenie spojówek jest reakcją zapalną wykonywaną ze strony przezroczystej błony zwanej spojówką, która pokrywa twardówkę. Twardówka zwana inaczej białkówką to biała struktura w oku. Stan zapalny rozwijający się spojówce jest najczęstszą przyczyną zaczerwienienia oczu u osób, niezależnie od reprezentowanego wieku.

Podział zapalenia spojówek ze względu na stan zaawansowania schorzenia:

ostre zapalenie spojówek,
podostre zapalenie spojówek,
przewlekłe zapalenie spojówek.

Przyczyny i objawy zapalenia spojówek

Najczęstszymi przyczynami zapalenia spojówek są natomiast infekcje bakteryjne oraz wirusowe. W przypadku infekcji wirusowej odpowiadają za nią z reguły adenowirusy wywołujące epidemiczne zapalenie spojówek, które charakteryzuje się nagłym atakiem – często jednostronnym, jednak później przenoszącym się także na drugie oko, oraz ostrym przebiegiem. Okres trwania schorzenia o charakterze epidemicznym to mniej więcej od jednego do trzech tygodni. W przypadku dzieci występuje to zapalenie w formie gorączki gardłowo-spojówkowej – objawy to ból gardła, zaczerwienione oczy, podwyższoną temperaturę ciała, wydzielina ropna, śluzowa lub wodno-śluzowa wydobywająca się z oka.

U młodzieży oraz u osób dorosłych epidemiczne zapalenie spojówek także często zaczyna się od ataku jednostronnego, zdarzają się (chociaż rzadziej) ataki obustronne. Często choroba związana jest z przeziębieniem, powiększone są przyuszne węzły chłonne. Należy pamiętać, że zapalenie spojówek jest chorobą zakaźną, bardzo szybko infekującą pozostałe osoby będące w otoczeniu chorego.

Proces zapalny przy zapaleniu spojówek rozwija się w tkance unaczynionej, a przyczyną są wspomniane już bakterie bądź wirusy. Zdarzają się także przypadki zachorowań spowodowane czynnikami chemicznymi lub fizycznymi. Przy zapaleniu spojówek dochodzi do rozszerzenia i wzrostu przepuszczalności naczyń krwionośnych znajdujących się w oku, tkanka staje się bardziej ukrwiona. Zwiększona przepuszczalność naczyń może spowodować przenikanie białek osocza do zainfekowanej tkanki, które to białka pełnią rolę przeciwciał albo dopełniaczy ubytków.

Diagnoza i profilaktyka

Podstawą w doborze odpowiedniego procesu leczenia jest zdiagnozowanie przyczyny powstania choroby – czy jest to infekcja wirusowa czy bakteryjna. Czynnikiem mogącym wywołać chorobę jest także światło słoneczne, dlatego warto szczególnie w okresie letnim korzystać z okularów przeciwsłonecznych. Ponadto zapalenie spojówek mogą powodować substancje drażniące takie jak dym tytoniowy czy też te zwarte w zanieczyszczonym środowisku, w którym przebywamy. Dobrą profilaktyką jest zatem przebywanie w otoczeniu wolnym od szkodliwych związków, mogących wywołać reakcję zapalną. Należy unikać także wycierania okolic oczu zanieczyszczonym materiałem lub też brudnymi rękami; zbyt częste drażnienie tych rejonów może także wywołać reakcję zapalną.